آشنایی با اصول کرم بندی سطح کار
قبل از اقدام به کاشیکاری دیوارها ، اضلاع افقی و عمودی دیوار باید کرم بندی و کاملاً تراز و شاقول باشد .
تعریف کرم : کرم به یک نشانه 10×10 سانتیمتری گچی یا سیمانی که سطح روی آن مبنای آستر ملات سیمان یا اندود کاری یا کاشیکاری گفته می شود.
کرم بندی
ابتدا از یک ضلع شروع می کنیم ، کرم تخت را در ابعاد 10×10 سانتیمتر و به ضخامت 2 سانتیمتر با ملات سیمان و توسط ماله به طور مسطح می سازیم و اطراف کرم را به اصلاح می کشیم (پخ می کنیم) تا کرم از روی سطح دیوار جدا نشود در ضمن کرم را طوری می سازیم که سطح آن از هر طرف کاملاً تراز باشد . سپس در همان خط به فاصله لازم کرم دیگری ساخته می شود ، سطح دو کرم توسط شمشه با یکدیگر تراز می شود .
عمل کرم گیری مرحله سوم که می تواند کرم طولی باشد با فاصله لازم و گونیا با کرم دوم گرفته می شود . در این مرحله کرم سوم توسط شمشه با کرم دوم کاملاً تراز و شاقول می شود .
مرحله بعد آخرین کرم است که به فاصله اول و دوم ساخته می شود و توسط شمشه تراز دو کرم سوم و چهارم با یکدیگر تراز می شود . برای اطمینان از اینکه کرم ها تراز با یکدیگر ساخته شده اند . شمشه تراز را بر می گردانیم (سر می گردانیم) یعنی کرم چهارم را با کرم اول تراز می کنیم چنانچه دو کرم با یکدیگر تراز باشند کرم گیری صحیح اجراء شده است وگرنه باید دو مرتبه تراز شوند .
مراحل کرم بندی روی دیوار
1-برای کرم بندی بر روی دیوار باید شاقول را بر سطح دیوار قرارداد تا بتوان ضخامت کرم را برای ریسمان کاری تعیین نمود .2-با توجه به ارتفاع دیوار محل هایی که بایستی کاشی شود که معمولاً 3 متر می باشند ، در این صورت کرم با نشانه را در ارتفاع 80/2 سانتیمتری مانده به سقف انداخته و آن را کرم a می نامیم .
توجه : این نشانه باید حداقل ضخامت را داشته باشد .
3- نشانه بعدی را 30 سانتیمتر مانده به کف اجراء نموده و ضامن شاقول را بر کرم a صاف قرار می دهیم به طوری که قسمت برجستگی شاقول مماس بر کرم یا نشانه پایین به نام b قرار گیرد ، اگر زیر شاقول ها خالی بود . ملات اضافه نموده تا برابر شاقول قرار گیرد و اگر اضافه بود ، با ماله روی آن را کم کم تراشیده تا کاملاً شاقول بر سطح کرم b منطبق گردد .
4- مراحلی که در بندهای 2 و 3 ذکر گردید را در ضلع مقابل انجام داده و کرم های c و d می نامیم .
5- در مرحله بعد ریسمانی با میخ بر سطح a و c در طول دیوار کوبیده به طوری که ریسمان منطبق بر سطح c و a باشد در این موقع ریسمان ساخته شده و بوسیله ماله کرم هایی به فاصله 90 سانتیمتر یا کمتر اجراء و دقت می نماییم که کاملاً مماس با ریسمان باشد آن گاه طول دیوار رابه همین ترتیب کرم بندی می نماییم .
6- در این مرحله ریسمانی بر سطح کرم b و d می بندیم و مطابق کرم های بالایی اجرا می کنیم .
توجه : قبل از اینکه کرم بندی را شروع نماییم باید سطح کار را با جارو از گرد و خاک عاری و مرطوب نمود تا گرد و خاک روی کار از بین رفته و واسطه ای بین دیوار و ملات وجود نداشته باشد .
آشنایی با اصول چیدن رج اول
همان طور که در بخش قبلی در مورد آماده سازی دیوارها که می بایستی با کاشی پوشانده شود نکات مورد توجه آورده شد . به دو طریق می توان کاشیکاری را شروع نمود .
طریقه اول : کاشیکاری با استفاده از دوغاب ماسه و سیمان
طریقه عمل : سفت کاری یا اسکلت بنا جهت تمیز کردن از گرد و غبار جاروب زده می شود و سپس سطح آن را با آب خیس نموده و دیوارها جهت نصب کاشی با ملات خاک رس آماده می گردد . به همین منظور مقداری خاک رس چرب را به صورت ملات خمیری سفت در آورده کاشی را در آب فرو برده به اندازه 2 تا 3 سانتیمتر از دیوار فاصله داده آن را شاقولی نگهداشته قدری از ملات خاک رس را در ناحیه بالای کاشی طوری قرار می دهیم که لبه کاشی را نگه داشته و به دیوار نیز تیکه کند .
نصب اولین کاشی از نبش در و دربند و از پایین به بالا شروع می گردد .
پس از نصب اولین کاشی که بوسیله تراز به طور شاقول انجام می شود ، کاشی های بعدی یکی بعد از دیگری به وسیله مقدرای بسیار کم ملات خاک رس نصب می گردد تا رج اول به انتهای دیوار برسد .
سپس بوسیله شمشه بسیار دقیق کاشی های اصطلاحاً یک باد می شوند . تا سطحی یکنواخت به دست آید . پس از نصب رج اول عمل دوغاب ریزی پشت کاشی بوسیله ملاقه ، بسیار آهسته و بدون فشار ، دوغاب بر پشت کاشی به طور سرتاسری در چندین لایه تکرار می شود ، تا دوغاب ماسه سیمان بر سطح کاشی رج اول برسد . پس از خودگیری ملات پشت کاشی آرام ملات خاک رس از لبه کاشی برداشته شده ، محل های خالی را با دوغاب ماسه و سیمان پرمی نمایند .
پس از اتمام رج اول و دوغاب ریزی پشت آن شروع به نصب رج دوم بر روی رج اول نموده و در امتداد بند عمودی نصب و رج های بعدی تا ارتفاع لازم ادامه پیدا می کند . نکته قابل توجه ای که می بایستی رعایت شود بندهای افقی و عمودی در یک خط قرار گرفته باشد تا پس از بندکشی به زیبایی کار صدمه نزند .
در انتهای رج های افقی و عمودی اگر طول و عرض محلی که کاشیکاری می شود به اندازه ای باشد که می بایستی کاشی بریده شود با استفاده از الماس کاشی بریده و نصب می گردد . در آخرین رج عمودی می بایستی از کاشی لبه دار استفاده نمود تا اگر کاشی تا زیر سقف نصب نمی گردد و گچ یا سیمان تخته ای کشیده می شود زیبایی خاصی داشته باشد .
پس از پایان کاشیکاری فواصل بین کاشی ها با ملات پودر سنگ و سیمان سفید که به نسبت ( 1 بر 2 ) ساخته می شود پر شده و با پارچه نرم سطح کاشیکاری از ملات بندکشی تمیز می گردد .
شناسایی اصول ایمنی و حفاظت در نصب کاشی با چسب
بر روی سطوحی که با گچ یا آجر و یا کاشی که قبلاً پوشش داده شده می توان با چسب کاشی ها را چسباند .
بنای کاشیکار می بایستی بتواند از عهده این کار به خوبی برآید و مهارت های لازم با این نوع چسب ها را قبلاً کسب کرده باشد . به دلیل اینکه این چسب ها به علت داشتن خصوصیات و کیفیت خوب در صنعت ساختمان کاربردهای وسیعی دارند .
رعایت اصول ایمنی و حفاظت به دلیل دارا بودن مواد شیمیایی در ترکیب این چسب ها که ماده اصلی آنها از پلیمرها یا سیمان الزامی است . این چسب ها در برابر رطوبت مقاوم بوده و از آن در کاشیکاری ، حمام ها و دستشویی و آشپزخانه و سرویس های بهداشتی استفاده می شود زیرا در این مکان ها نسبت به سایر قسمت های ساختمان درصد رطوبت تا 70 درصد بیشتر است . رعایت اصول ایمنی موقع نصب که در موقع خودگیری چسب از خود آمونیاک آزاد می نماید ، نیز الزامی است . در بعضی از چسب ها که به صورت بتونه استفاده می شود که این چسب ها نیز از چندین نوع مواد شیمیایی بخصوص ترکیب شده اند ، بنابراین در نصب کاشی ها با انواع چسب ها بایستی اصول ایمنی و حفاظتی رعایت شود .
شناسایی اصول کاربرد چسب در کاشیکاری
چسب های سرامیکی دیواری
ماده اصلی چسب های دیواری معمولاً پلیمرها یا سیمان است.چسب های پلیمری فقط در برابر رطوبت مقاومند در حالی که چسب های ضد آب برای چسباندن صفحات (سرامیکی)دیواری و موزائیک ها در محل های به کار می روند بعضی از محصولات اکریلیکی در موقع خود گیری آمونیاک آزاد می کنند. سیمان های ضد رطوبت و سیمان های پلیمر دار هم برای استفاده داخلی مناسبند وهم خارجی و می توان آنها را در لایه نازک یا کلفت به کار برد چسباننده های سیمان پلیمر برای چسباندن مرمر ،گرانیت و تخته سنگ هایی که ضخامت آنها کمتر از 15 میلیمتر باشد به کار می روند در محیط های شیمیایی چسب های اپوکسی کاربرد دارند.
در به کارگیری همه چسب های ذکر شده سطح زیرین باید تمیز وبه صورت اندود تازه روی آجرکاری یا بتن صاف شود وبه مدت 2تا 6 دقیقه رها شود تا خشک گردد؛ دیوار ساخته شده با تخته های گچی یا چوبی باید در فاصله های 300 میلیمتری کاملاً محکم باشد تا لقی نداشته باشند. در کارهای تعمیر ونوسازی سطوح پوسته شده ورنگ ضخیم باید پاک شده سطوح نیز صیقلی و سنباده کاری شوند.
در صورتی که چسباننده دیواری ضدآب یا سیمانی _می توان از آن به عنوان بتونه نیز استفاده کرد؛ همچنین بتونه های ضد آب دیگری در رنگ های مختلف وجود دارند که می شودآنها را نیز به کار برد . برای محل های بسیار مرطوب می توان از بتونه های اپوکسی استفاده کرد.
چسب های مخصوص
در بعضی موارد برای چسباندن سرامیک و کاشی از چسب هی مایع مخصوص ویا از بتونه استفاده می کنند. چسبهای مایع غالباً روی بتن یا گچ و مانند آن بدون تراشیدن دیوار به کار می روند، این نوع مواد معمولاً در مقابل آب ،اسید ومواد نفتی مقاوم می باشند. بتونه ها معمولاً از چندین نوع مواد شیمیایی بخصوص ترکیب شده اند در هر حال طرز کار ونوع اجراو بهره برداری قبلاًباید به تأیید دستگاه نظارت برسد.
در بعضی از ساختمان ها کاشی را با چسب های رزینی به دیوار می چسبانند ولی به این نوع چسب ها در اصطلاح کارگاهی ملات نمی گویند.
آشنایی با مسطح کردن سطح زیر کار
سطح زیر کار در ساختمان های نوساز از آجر می باشد ، بنابراین برای مسطح کردن سطح زیر کار می بایستی شرایط زیر را رعایت کرد تا سپس بتوان با چسب هایی که در بالا ذکر گردید کاشی ها را با چسب به دیوار چسباند .
آماده سازی سطح زیر کار و پاک کردن سطوح دیوارها از مصالح قبلی مانند بتن و خرده آجرها و گرد و غبار .
سطوح قطعات ساختمان می بایستی از نظر ترازهای قائم و افقی ، باید کنترل شوند ، دیوار بنایی نباید بیش از 10 میلیمتر از حالت شاقولی در یک طبقه خارج باشد و میزان انحراف در کل ساختمان نباید از 30 میلیمتر بیشتر شود .
برآمدگی و فرو رفتگی در بدنه دیوار بنایی ، باید از 10 میلیمتر کمتر باشد . انحراف از وضعیت تراز افقی نباید از 20 میلیمتر در 10 متر طول بیشتر باشد . برای تیغه ها میزان روا داری ، 3 میلیمتر ارتفاع و 10 میلیمتر در کل طول قطعه می باشد .
بندها باید تا عمق 15 میلیمتر خالی و سطح دیوار با برس سیمی تمیز شود بلوک های مسطح باید دارای شیار باشد و گرنه باید سطح آنها تیشه کاری شود و با دریل در سطح آنها سوراخ هایی با قطر یک سانتیمتر و عمق 2 سانتیمتر به فاصله 7 سانتیمتر ایجاد گردد . زیر سازی بوسیله ملات ماسه و سیمان به صورت شانه ای انجام شود و سطح تراز باشد به دلیل اینکه کاشیکاری با چسب انجام می گردد . تا کاشی به راحتی نصب و تراز شود .
آماده سازی سطوحی که زیر کار آن از گچ می باشد
1- زدودن زیرسازی از رنگ و روغن و زبر کردن زیرسازی برای ایجاد چسبندگی بیشتر .
2- در سطوح گچی برای اجرای کاشیکاری و نصب با چسب کاشی سطح نما باید فاقد موج ، ناهمواری ، ترک ، لک و جدا شدگی باشد .
3- قبل از کاشیکاری با چسب کلیه سطوح بایستی مرمت و بازسازی شده و از نظر تراز بودن سطح یک دست و قابل قبول داشته باشد .
آماده سازی سطح زیر کار با پوشش کاشی
کلیه سطوح که قبلاً کاشیکاری شده می بایستی با تیشه به صورت زبر در آمده تا پس از مالیدن چسب به پشت سطح کاشی خودگیری با کاشی های قبلی را داشته باشد .
شناسایی اصول نصب کاشی روی سطح چسب مالی شده
سطوح پشت کاشی می بایستی قبل از چسب مالی از گرد و غبار حاصل از محیط و انبار کردن پاک شود . تا در هنگام نصب کاشی بر روی دیوار چسب ها خودگیری داشته باشد . در هنگام مالیدن چسب باید مساحتی را که می خواهیم چسب مالی نماییم به مقدار کم تا حد چند کاشی چسب مالیده و کاشی ها را بچسبانیم و تراز نمائیم تا قبل از اینکه چسب خودگیری با سطح دیوار به انجام نرسیده باشد . بنابراین مهمترین عامل در این امر سرعت عمل و آماده بودن کاشی ها در موقع نصب می باشد که در هر ردیف از قبل زمینه کار فراهم شده و کاشی هایی که در انتهای رج ها در صورت نیاز به برش داشته قبلاً بریده و آماده شده باشد که در انتهای رج ها باعث نگردد تا چسب مالیده شده خشک شده و به همین علت کاشی ها پس از چند مدت در اثر ضربه یا شستشو کنده شود .
شناسایی اصول تراز کردن و بندکشی کاشی ها
تراز کردن کاشی ها از نظر زیبایی در اتمام کار یکی از مسائلی است که می بایستی در هنگام نصب کاشی ها بر روی سطح دیوار رعایت گردد . همان طور که در بخش های قبلی مشخصات تراز بودن دیوار شرح داده شد . سطوح قبل از نصب تراز بوده تا در هنگام نصب با چسب فقط با شمشه تراز سطوح را تراز نمود . تا در اثر برخورد نور پس از نصب ، کاشی ها زیبایی خاص خود را داشته باشند .
در هنگام نصب قطعات در حمام و یا در آشپزخانه و آزمایشگاه ها و یا نصب کابینت در صورتی که بعضی از سطوح تراز نباشد باعث می شود که کار نقص خود را نشان دهد .
بندکشی کاشی ها
پس از گذشت دو روز از نصب کاشی ها ، باید بندکشی انجام شود . به منظور زیبایی و همرنگ بودن بندکشی با زمینه کاشی ها با مخلوط کردن پودرسنگ و سیمان سفید و پودر رنگ مورد نظر که به نسبت خاصی مخلوط می گردند و توسط دوغاب تهیه شده کاشی ها را بندکشی می کنند و پس از مدت کوتاهی دوغاب اضافی که روی کاشی های باقی مانده است را با گونی نم دار پاک می کنند ، چون ممکن است پس از خشک شدن قابل پاک کردن نباشد . همچنین به هنگام نصب کاشی ها باید دقت نمود چسب کاشی روی کاشی باقی نماند ، چون پس از خشک شدن ، به راحتی قابل پاک کردن نمی باشد .
در مورد کاشی هایی که دارای خلل و فرج هستند نیز امکان خشک شدن چسب کاشی در فرورفتگی های روی نمای کاشی وجود دارد که حتماً باید دقت شود.
